İHBAR TAZMİNATI NEDİR ? İHBAR TAZMİNATI ALMANIN ŞARTLARI NELERDİR? İHBAR SÜRESİ NEDİR NASIL HESAPLANIR ? İHBAR TAZMİNATI NET BRÜT HESABI NASIL YAPILIR?

İHBAR TAZMİNATI NEDİR ? İHBAR TAZMİNATI ALMANIN ŞARTLARI NELERDİR? İHBAR SÜRESİ NEDİR NASIL HESAPLANIR ? İHBAR TAZMİNATI NET BRÜT HESABI NASIL YAPILIR?

İHBAR TAZMİNATI NEDİR?

 

İhbar tazminatı, belirsiz süreli iş sözleşmesini feshetmeden önce kanunda belirtilen bildirim sürelerine ilişkin koşulu yerine getirmeyen tarafın, söz konusu süre için ödemek zorunda olduğu tazminattır.

4857 sayılı İş Kanunu madde 17 uyarınca bildirim süresine uymaksızın sözleşmeyi fesih eden taraf, bildirim süresine ait ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.

İş Kanunu madde 17: İş sözleşmeleri;

 

  1. a) İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,

 

  1. b) İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,

 

  1. c) İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,

 

  1. d) İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra,

 

Feshedilmiş sayılır.

 

Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir.

 

Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.

 

İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.

 

İşverenin bildirim şartına uymaması veya bildirim süresine ait ücreti peşin ödeyerek sözleşmeyi feshetmesi, bu Kanunun 18, 19, 20 ve 21 inci maddesi hükümlerinin uygulanmasına engel olmaz. 18 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca bu Kanunun 18, 19, 20 ve 21 inci maddelerinin uygulanma alanı dışında kalan işçilerin iş sözleşmesinin, fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işçiye bildirim süresinin üç katı tutarında tazminat ödenir. Fesih için bildirim şartına da uyulmaması ayrıca dördüncü fıkra uyarınca tazminat ödenmesini gerektirir.

 

Bu maddeye göre ödenecek tazminatlar ile bildirim sürelerine ait peşin ödenecek ücretin hesabında 32 nci maddenin birinci fıkrasında yazılan ücrete ek olarak işçiye sağlanmış para veya para ile ölçülmesi mümkün sözleşme ve Kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur.

İHBAR SÜRELERİ NELERDİR ?

İş Kanunu madde 17 uyarınca ihbar süreleri;

  • İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için; 2 Hafta,
  • İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için; 4 Hafta,
  • İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için; 6 Hafta,
  • İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için; 8 Haftadır.

Burada işçinin kıdemine göre farklı  olarak belirtilmiş olan ihbar süresi bildirimin diğer tarafa yapılmasından itibaren başlamaktadır.

İhbar Süresine Uyulmaz İse  Ne Olur?

Kanunda belirtilmiş olan yazılı bildirim sürelerine uymayan taraf, işçinin kıdem durumuna göre belirlenecek olan tazminatı karşı tarafa ödemekle yükümlüdür. Hizmet sözleşmesi ihbar süresi sonuna kadar devam eder. Bu durumda işçinin çalışma yükümlülüğü ve işverenin de ücret ödeme borcu aynı şekilde devam edecektir. Bu durumun istisnası yeni iş arama iznidir. 4857 sayılı İş Kanunu 27. Maddesi uyarınca işveren bildirim süreleri içerisinde işçiye çalışma saatleri içerisinde ve ücret kesintisi yapmadan iş arama izni vermekle yükümlüdür.

 

İHBAR TAZMİNATI HAK KAZANMA ŞARTLARI NELERDİR ?

         İhbar tazminatından bahsedebilmek için belirli şartlarında bir arada olması gerekmektedir. bu şartlar:

  • Belirsiz süreli bir iş sözleşmesi olmalıdır:

Belirli süreli iş sözleşmelerinde işin ne zaman sona ereceği belirli olduğundan sözleşmeyi sonlandırmak için ayrıca bir bildirimde bulunmaya gerek yoktur. Bu nedenle ihbar tazminatı yalnızca belirsz süreli iş sözleşmelerinin varlığı halinde söz konusu olur.

  • İş sözleşmesinin feshi haklı bir nedene dayanmamalıdır:

İş sözleşmesini haklı bir nedene dayanarak fesheden tarafın karşı tarafa ihbar tazminatı ödemesi yapması gerekmeyecektir. Haklı neden olarak kabul edilen ve işçiye derhal fesih hakkı veren haller İş Kanunu m. 24’te sayılmıştır. Buna göre maddede belirtilen haklı nedenlere dayanan işçi, iş sözleşmesini bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir. İşçi bu durumda işverene ihbar tazminatı ödemeyecektir. Aynı şekilde işveren tarafından da İş Kanunu 25. Madde uyarınca iş sözleşmesi haklı nedenle fesih edildiği durumlarda  ihbar süresine uyulması gerekmeyecektir.

  • İş sözleşmesi kanunda belirtilen ihbar süreleri karşı tarafa tanınmadan feshedilmiş olmalıdır:

4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesinde işçinin kıdemine göre belirtilmiş olan ihbar sürelerine uyulmadan iş sözleşmesi fesih edildiği takdirde ihbar tazminatı gündeme gelecektir.

  • Fesih bildirimi usule uygun olmamalıdır.

Kanunda öngörülen sürelere uygun olarak yapılacak fesih bildirimi  ispat bakımından açık ve anlaşılır olmalı bu bağlamda fesih bildiriminin yazılı şekilde yapılması gerekmektedir.

İHBAR TAZMİNATI PEŞİN ÖDENDİĞİ TAKDİR DE SÜRELERE UYULMASINA GEREK YOKTUR.

Bu hak yalnızca işverene tanınmış olup 4857 sayılı yasanın 17/5 maddesinde düzenlenmiştir. Kanunun ilgili maddesi uyarınca “İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.” Denmektedir.

İHBAR TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR? İHBAR TAZMİNATI HESAPLANIRKEN ESAS ALINACAK ÜCRET NEDİR?

İhbar sürelerine uyulmadığında;

  • Hizmet süresi 6 aydan az olan çalışma dönemi için; 2 haftalık ücret tutarında ihbar tazminatı,
  • Hizmet süresi 6 aydan 1,5 yıl kadar olan çalışma dönemi için; 4 haftalık ücret tutarında ihbar tazminatı,
  • Hizmet süresi bir buçuk yıldan 3 yıla kadar olan çalışma dönemi için; 6 haftalık ücret tutarında ihbar tazminatı,
  • Hizmet süresi 3 yıldan fazla olan çalışma dönemi için ise 8 haftalık ücret tutarında ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü doğmaktadır.

İhbar tazminatı hesabında işçinin giydirilmiş ücreti esas alınır. Giydirilmiş ücret işçinin çıplak brüt ücretine ilave edilecek yol-yemek-düzenli ödenen prim ikramiye-sosyal haklar vb gibi süreklilik arz eden parasal ödemeler girmektedir.

İhbar Tazminatı Hesabı :

İşçi kıdemine denk gelen bildirim süresinin her haftası 7 gün olarak alınır. Toplam gün sayısı ile sürekliliği devam eden brüt ödemelerin günlük miktarı çarpılır. Bu hesaplama ile bulunan sonuç işçinin brüt ihbar tazminatıdır. Hesaplanan brüt ihbar tazminatı ödeme esnasında bir takım vergisel kesintiler yapılarak net üzerinden ödeme yapılır.

İHBAR TAZMİNATI DAVASI HANGİ MAHKEME DE AÇILIR ?

İhbar tazminatına konu davalarda görevli mahkeme İş Mahkemeleridir. Eğer davanın açılacağı yerde İş Mahkemesi bulunmuyor ise o davaya Asliye Hukuk Mahkemeleri, İş Mahkemeleri sıfatıyla bakacaktır.

Bu konuda yetkili mahkeme ise işverenin ya da şubenin bulunduğu yer veya işin görüldüğü yer İş Mahkemesi olacaktır.

İhbar tazminatı işçilik alacağı olduğu için dava açmadan önce zorunlu arabuluculuğa başvurmak dava şartıdır. Dava şartı arabuluculuğa başvurmadan açılan davalar doğrudan dava şartı yokluğundan reddedilecektir.

 

İHBAR TAZMİNATI ZAMANAŞIMI

İhbar tazminatına ilişkin alacaklar 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Zamanaşımı süresinin başlangıcı alacağın doğduğu tarihtir.

 

Leave a Comment