VELAYET NEDİR ? VELAYET DAVALARI KAPSAMI SONUÇLARI-ORTAK VELAYET

-Velayet Nedir?

Evlilik birliği içerisinde eşler müşterek çocuğun velayet hakkını birlikte kullanırlar. Anne babanın evli olmadığı hallerde ise velayet hakkı annededir.

Velayet, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununda düzenlenmiş olup,

Madde 335 – Ergin olmayan çocuk, ana ve babasının velayeti altındadır. Yasal sebep olmadıkça velayet ana ve babadan alınamaz.

Hakim vasi atanmasına gerek görmedikçe, kısıtlanan ergin çocuklar da ana ve babanın velayeti altında kalırlar.

Velayet davası, çocuğun velayeti kendisinde olmayan anne ya da babanın diğer taraf aleyhine açtığı dava türüdür. Velayet davalarına bakmakla görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir.

-Anne-babaların çocukları üzerindeki hak ve yükümlülükleri :

Anne babalar velayetleri altındaki çocukların bakımı,gözetimi,yetiştirilmesi,eğitimleri konusunda hak ve yükümlülükleri bulunmaktadır. Burada öncelik çocuğun yüksek menfaatidir. Çocuğun yüksek yararı, BM Çocuk Hakları Sözleşmesi’nde öngörülen bir usul kuralı olarak çocuğun haklarını garanti altına alan bir işlev de üstlenmektedir. Belirli bir somut olayda çocuk için en iyisinin ne olduğunu belirlemede dikkate alınan bir ölçüt, bir kılavuzdur.
Yargıtay’a göre çocuğun yararı ise; çocuğun bedensel, fikri ve ahlaki bakımdan en iyi şekilde gelişebilmesi ve böyle bir gelişmenin gerçekleştirilmesi için, çocuğa sosyal, ekonomik ve kültürel koşulların sağlanmış olmasıdır. Çocuğun üstün yararını belirlerken, onun bedensel, zihinsel, ruhsal, ahlaki ve toplumsal gelişiminin sağlanması amacının gözetilmesi gereklidir.

-Velayetin kapsamı koşullar

Ergin olmayan çocuk, ana ve babasının velayeti altındadır. Yasal sebep olmadıkça velayet ana ve babadan alınamaz.

Hakim vasi atanmasına gerek görmedikçe, kısıtlanan ergin çocuklar da ana ve babanın velayeti altında kalırlar.

-Anne-Baba evli ise

Evlilik devam ettiği sürece ana ve baba velayeti birlikte kullanırlar.

Ortak hayata son verilmiş veya ayrılık hali gerçekleşmişse hakim, velayeti eşlerden birine verebilir.

Velayet, ana ve babadan birinin ölümü halinde sağ kalana, boşanmada ise çocuk kendisine bırakılan tarafa aittir.

–Ana ve baba evli değilse

Ana ve baba evli değilse velayet anaya aittir.

Ana küçük, kısıtlı veya ölmüş ya da velayet kendisinden alınmışsa hakim, çocuğun menfaatine göre, vasi atar veya velayeti babaya verir.

-Üvey çocuklar

Eşler, ergin olmayan üvey çocuklarına da özen ve ilgi göstermekle yükümlüdürler.

Kendi çocuğu üzerinde velayeti kullanan eşe diğer eş uygun bir şekilde yardımcı olur; durum ve koşullar zorunlu kıldığı ölçüde çocuğun ihtiyaçları için onu temsil eder.

-Çocuğun temsil edilmesi

Ana ve baba, velayetleri çerçevesinde üçüncü kişilere karşı çocuklarının yasal temsilcisidirler.

İyiniyetli üçüncü kişiler, eşlerden her birinin diğerinin rızasıyla işlem yaptığını varsayabilirler.

Vesayet makamlarının iznine bağlı hususlar dışında kısıtlıların temsiline ilişkin hükümler velayetteki temsilde de uygulanır.

-Çocuğun fiil ehliyeti

Velayet altındaki çocuğun fiil ehliyeti, vesayet altındaki kişinin ehliyeti gibidir.

Çocuk, borçlarından ana ve babanın çocuk malları üzerindeki haklarına bakılmaksızın kendi malvarlığı ile sorumludur.

–Çocuğun aileyi temsil etmesi

Velayet altındaki çocuğun fiil ehliyeti, vesayet altındaki kişinin ehliyeti gibidir.

Çocuk, borçlarından ana ve babanın çocuk malları üzerindeki haklarına bakılmaksızın kendi malvarlığı ile sorumludur.

-Velayet Davası Nedir?

Velayet davası , boşanma davasının ferisi niteliğinde olup boşanma davasının açılması ile birlikte talep edilir ve Aile Mahkemesi Hakimi tarafından boşanma kararı ile birlikte velayete ilişkin de karar verilir. Bunun yanında taraflar boşandıktan sonra durum ve koşulların değişmesi halinde çocuğun velayeti kendisinde olmayan eş diğer eşe karşı velayetin değiştirilmesi davası açabilmektedir. Bu dava ile velayetin değiştirilmesi hususu gündeme gelmekte, velayetin anneden babaya verilmesi ya da babadan anneye verilmesi söz konusu olabilmektedir.

Boşanma Davalarında Velayet

Boşanma davasının açılması ile yargılama sürerken tedbiren velayet hakkının kimde kalacağına ilişkin kararını verir, bu karar ile birlikte tedbiren velayet hakkını alan tarafçocuk ile ilgili tüm sorumluluk ve yetkilere sahip olur. Yargılamanın seyri sırasında değişen koşul ve durumlara göre hakim kararından vazgeçerek diğer ebeveyne de velayet hakkını verebilir. Aile Mahkemesi hakimi boşanma kararı ile birlikte velayete ilişkin de kararını açıklar. Bu karara karşı tarafların üst kanun yollarına başvurma hakkı vardır.

-Velayetin Değiştirilmesi

Velayetin değiştirilmesi davası, velayet hakkı kendisine verilmeyen anne veya babanın, velayet sahibi tarafın değişen koşulları nedeniyle çocuğun üstün menfaatlerinin zarar gördüğünü düşünmesi veya başka haklı nedenlerle velayetin kendisine verilmesini talep ettiği bir dava türüdür.

Velayetin değiştirilmesi, tek başına anne yada babanın başka biriyle evlenmiş olması nedenine dayandırılamaz. Ortaya çıkan yeni olguların çocuğun yüksek menfaatini önemli ölçüde zedelediğine kanaat getirmesi halinde hakim resen ya da ana yada babadan birinin talebi üzerine gerekli önlemleri alır. Bunun yanında çocukla kişisel ilişki kurulmasının egellendiği, çocuğun velayet hakkı kendisinde olmayan tarafa yada 3. Kişiye bırakılması, velayeti kendisinde olan tarafın ölümü gibi sebepler sıralanabilir.

VELAYET DAVALARI NE KADAR SÜRER ?

-Velayet davası, boşanma davası ile birlikte talep edilmiş ise, boşanma davası sonuçlanmadan velayet talebine ilişkin nihai bir karar verilmez. Boşanma kararı ile birlikte velayete ilişkin nihai karar açıklanır. Dolayısıyla boşanma ile birlikte velayet talep edilmesi halinde boşanma davasının niteliği, delillerin toplanma süreci gibi faktörler sürecin uzamasına neden olabilmektedir. Bu konuda boşanma davalarının bir avukat desteği ile yürütülmesi uzun süren yargılama sürecini hızlandırmakta fayda sağlar. Velayet davasının tek başına açıldığı durumlarda süreç daha hızlı ilerlemektedir.

-Velayet davalarında çocuğun fikri önemli midir?

Yakın zamanda verilen bir Yargıtay kararına göre, çocuk 8 yaşından büyük ise, Mahkeme’nin çocuğa kimde kalmak istediğine dair fikrini sorması gerekir.
Velayet düzenlemesinde asıl olan çocukların yararıdır ve bu düzenlemede ana ve babanın yararı ile çocuğun yararı çatıştığı takdirde, çocuğun yararına üstünlük tanınması gerekir. Çocuğun üstün yararı gerektirdiği takdirde, görüşlerinin aksine karar verilmesi de mümkündür. Bu nedenle, müşterek çocuğun velayeti konusunda mahkemece görüşünün alınması, bu görüşün değerlendirilmesi ve gerçekleşecek sonucuna göre karar verilmesi gerekir. Fakat daha küçük çocuklarda bizzat fikir sormak yerine sosyal hizmetler uzmanı aracılığıyla bizzat çocuk, evinde gözlemlenmek ve ev ortamında iletişim kurmak suretiyle düzenlediği raporda çocuğun hangi ebeveynde kalmasının uygun olacağına dair görüş bildirmektedir. Sosyal hizmet uzmanının hazırladığı rapor çoğu zaman mahkemenin vereceği karara esas teşkil etmektedir.

-Velayeti kim alır?

Velayetin Mahkeme tarafından kime verileceği hususunda en temel kıstas çocuğun üstün menfaatidir. Dolayısıyla çocuk hangi ebeveynin yanında daha şartlarda yaşayacak, çocuğun bakım ve ihtiyaçlarının nasıl karşılanacağı (henüz emme çağında bir bebeğin anneden ayrılmasının yaratacağı olumsuzluk gibi), ebeveynleri sosyal ekonomik durumları gibi kıstaslar velayet için önem arz etmektedir.

-Ortak velayet nedir?

Ortak velayete ilişkin temel ilkelere Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi EK 7 Numaralı Protokol’ün 5. maddesinde yer verilmektedir.
İlgili Protokol’ün “Eşler Arasında Eşitlik” başlıklı 5. maddesinde:
“Eşler, evlilik bakımından, evlilik süresince ve evliliğin bitmesi halinde, kendi aralarındaki ve çocuklarıyla olan ilişkilerinde, özel hukuk niteliği taşıyan hak ve sorumluluklar açısından eşittir. Bu madde, devletlerin çocuklar yararına gereken tedbirleri almalarına engel değildir.”
ifadeleri yer almaktadır. Bu madde metni, ortak velayete ilişkin temel ilke ve esasların anlaşılması açısından yol gösterici nitelikte bir metindir.
Yasal düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde çocuğun üstün yararının bulunması, hakimin ortak velayeti uygun görmesi halinde ortak velayete hükmedilmesi mümkün hale gelmiştir. Ortak velayete hükmedilebilmesi için hem bu koşulların olması hem de tarafların ortak velayeti kabul etmesi gerekmektedir.

Ortak velayete hükmedilmesi durumunda çocuğun bakımı, eğitimi, yurt dışı seyahatleri, sağlığı gibi konularda ebeveynlerin ortak karar alması gerekecektir. Yine çocuk kimin yanında kalacak, diğer tarafla kişisel ilişki nasıl sağlanacak gibi hususlarında çözüme kavuşturulması gerekmektedir.
Anne ya da baba evlenirse velayet değiştirilir mi?
Tek başına anne ya da babanın başka biri ile evlenmiş olması velayetin değiştirilmesi için neden değildir. Yine burda da önemli olan çocuğun üstün yararıdır. Velayeti elinde bulunduran tarafın evlenmesi, çocuğun üstün menfaatini zedelediği takdirde velayetin değiştirilmesi söz konusu olabilecektir.

ETİKETLER
• boşanma davasında velayet
• eskişehir boşanma avukatı
• boşanma avukatı
• boşanmada ortak velayet
• ortak velayette nafaka
• boşandıktan sonra çocuğun velayeti